Bronnen en Krachtplaatsen in NL & Be

Huldtoneel, Katwijk, Zuid Holland  Huldtoneel, Katwijk

98 Geschreven in Oktober 2020  

Je vind het Huldtoneel in de Synthese (straat) in Katwijk aan Zee   (Zie OpenStreetMap.org).
Helaas is van het Huldtoneel te Katwijk heden niets meer terug te zien, de locatie is geheel verdwenen onder een moderne woonwijk uit de jaren zeventig van de vorige eeuw.

De oudste schriftelijke gegevens omtrent huldigingen in Katwijk gaan terug tot het jaar 1337, voor de Schepelenberg in Heemskerk is dat het jaar 1346.
Legeraanvoerder Brinno (Brinio) van de Cananefaten zou in 69-70 na nul gehuldigd zijn op het huldtoneel. Tacitus vermeld deze huldiging van Brinno in zijn boek Historiën IV:15, echter zonder een lokatie te noemen. Vroeger dacht men dat de Cananefaten vanwege de naamsovereenkomst de voorlopers van de Kennemers waren, dit bleek echter onjuist te zijn. De Cananefaten zaten niet in Kennemerland maar in Zuid Holland. Het huldtoneel waar Brinno gehuldigd werd was logischer wijze niet het huldtoneel van Heemskerk maar het huldtoneel van Katwijk.
Na de huldiging van Brinno als leider, kwamen de Cananefaten in opstand tegen de Romeinen en vernietigden de Romeinse forten bij Katwijk en Valkenburg. Later sloten ook de Bataven zich bij deze opstand aan die de geschiedenis in ging als de Bataafse opstand.
 (Bronnen: Dijkstra & de Koning Blz.132-133 (= PDF Blz.7-8)Tacitus, Historiën IV:15Teitler Blz.21-22IJpenlaan.nl  en  Romeinen.info)

Waar dit Katwijkse huldtoneel moet hebben gestaan is echter niet helemaal duidelijk.
Verschillende bronnen geven een grafheuvel gevonden bij Klein Duin te Katwijk als meest waarschijnlijke locatie aan. Deze grafheuvel is de enige locatie die wat de vorm en de functie overeen komt met de Schepelenberg te Heemskerk. In 1906 werd tijdens graafwerkzaamheden een kleiheuvel met een diameter van 45 meter en 1,40 meter hoog gevonden, waarin men zo'n 20 urnen en resten van 55 begraven mensen vond. In en onder deze kleiheuvel vond men verschillende resten (aardewerk en metaal, o.a. wapens) daterende uit de periode 40-75 en 150-200 na nul.
De grafheuvel werd in de periode van 575 tot 750 gebruikt.
De andere vondsten wijzen erop dat deze locatie in de Romeinse tijd mogelijk een militaire functie had, wellicht als wachtpost. Deze locatie lag langs een militaire grensweg halverwege de Romeinse forten Valkenburg en 'Brittenburg'. De lage heuvel gelegen in een boomloos kwelderlandschap moet voor iedereen goed zichtbaar geweest zijn.  (Bronnen: Dijkstra Blz.235-245Dijkstra & de Koning Blz.140-142 (= PDF Blz.15-17)Parlevliet Boek Blz.99-100Parlevliet Artikel Blz.8  en v.Zoolingen Blz.89-90).

Een Priesteres uit het oude Katwijk
In de bovengenoemde grafheuvel vond men een crematiegraf met bijgiften die erop wijzen dat dit het graf van een vrouw zou kunnen zijn. Men vond een sierschrijf van 1 millimeter dik, gemaakt van vertind brons, dat normaal gesproken in vrouwengraven gevonden wordt. De gebruikte urn bevat kenmerken die gangbaar waren in Angelsaksisch Engeland, West Nederland en Vlaanderen.
Samen met de gevonden drinkhoorn met een roofvogelkop op het einde zou dit een aanwijzing kunnen zijn voor de overzeese afkomst van de vrouw. Dit soort drinkhoorns met een roofvogelkop zijn wel meer gevonden in Angelsaksisch Engeland, doch dit is het enige exemplaar gevonden op het Europese vasteland. De roofvogelkop is gedateerd tussen 550 en 650 na nul. De drinkhoorn met roofvogelkop kan symbool staan voor de reis met de walkuren naar Walhalla. Van de Godin Freya is bekend dat ze zich kon veranderen in een havik of valk en Wodan/Odin kon zich in een Adelaar veranderen. De drinkhoorn staat tevens symbool voor feestelijke gelegenheden waarbij men de o.a. politiek besprak, dergelijke drinkhoorns werden ook gebruikt bij cultische verbonden. Dat kan erop kan wijzen dat ze een belangrijke gastvrouwe was en/of een priesteres.
 (Bronnen: Dijkstra Blz.243-245 = PDF Blz.244-246  en  Dijkstra/v.Grinsven Blz.38)

De hof van Valkenburg
Vanwege het overstuivende zand in de volle middeleeuwen, waarvan men ook op de Adelbertusakker bij Egmond last had, kan de huldigingsplaats hierna verplaatst zijn naar het grafelijke hof of huis, ook wel Graafveld genoemd, gelegen aan de Luttige Geest (in 1391 Luttelgeest) te Katwijk.
De hof was gunstig gelegen tegen de grens met de jonge duinen, tussen de bewonerskernen Valkenburg en Katwijk in. Hier kon de graaf goed zichtbaar op het duin staan.
De oorspronkelijke huldigingsplaats bij Klein Duin heeft haar oorsprong mogelijk in de vroege middel­eeuwen, toen het gebruikt werd als een Ding-plaats, zoals ook de Schepelenberg te Heemskerk.
 (Bronnen: Dijkstra Blz.298-300Dijkstra & de Koning Blz.138-139, 143 (= PDF Blz.13-14, 18)Parlevliet, Boek Blz.99-100Parlevliet, Artikel Blz.31-32 (PDF blz.33-34)v.Zoolingen Blz.109  & CanonvanKatwijk.nl)

Bezoeken
Het oorspronkelijke Huldtoneel ligt volgens mij en volgens de door mij geraadpleegde bronnen dus ergens in de Synthese, aan de kant van de Industrieweg in Katwijk aan Zee. Het Huldtoneel is overbouwd met huizen, van het Huldtoneel is niets meer terug te vinden. De lokatie die Parlevliet hier geeft (punt 21 op Blz.8) komt vrijwel overeen met één van de wachtposten op de Romeinse Limes tussen Valkenburg en Brittenburg, wat dus goed klopt met de beschreven archeologische vondsten.
Het Graafveld aan de Luttige Geest zou ergens tussen het huidige westelijke uiteinde van het riviertje de Kleine Watering en de Wassenaarseweg gelegen hebben  (Bron: Over Oegstgeest Nov.2016, Blz.8).
Ook van deze locatie is niets meer terug te vinden.

Krachtplaats
Maandag 12 Oktober 2020 ben ik in Katwijk gaan kijken en heb ik met de wichelroede gelopen.
Ik ben door de straat "Synthese" gelopen en door de ernaast gelegen straat "De Railing" en "Ankerplaats". Ik kreeg alleen een reactie met de wichelroede in de "Synthese", meteen de eerste weg rechts in het begin. Zelf had ik verwacht in het "Ankerplaats" een reactie met de wichelroede te krijgen omdat op de kaart met de Romeinse Limes daar wat aangegeven staat. Doch in de straten de "De Railing" en "Ankerplaats" kreeg ik geen enkele reactie met de wichelroede. Het krachtcentrum zit onmiskenbaar in de "Synthese" bij meteen het eerste huizenblok rechts, gezien vanaf de Industrieweg.

Op de foto hieronder de lokatie waar het Hof van Valkenburg ergens gelegen moet hebben. Ik sta in de Kooltuinweg met mijn rug naar het westelijke uiteinde van het riviertje de Kleine Watering en de foto is genomen richting de Wassenaarseweg. De bomen in de verte staan in de duinen met aan de linkerkant op de foto het natuurgebied "De Pan". Op beidde locaties is niets meer te zien van de historie.

Martin Roek      



Zie OpenStreetMap.org