Bronnen en Krachtplaatsen in NL & Be

De Spijkerkapel te Gemert, Noord Brabant  De Spijkerkapel te Gemert

312 Geschreven in Juli 2021  

Je vind de Spijkerkapel aan de Esdonk 15 te Gemert  (Zie OpenStreetMap.org)

De reguliere benaming is 'Kapel van de heilige Maria Magdalena'.
In de volksmond wordt het kapelletje ook wel 'Het Essinks kapelleke' en 'de Spijkerkapel' genoemd. ´Essink´ is de lokale uitspraak van ´Esdonk´. Esdonk wordt voor het eerst genoemd in een tekst uit 1364 als 'van Espedonc'. In 1615 zien we 'Esdonck', 'donk' staat voor een zanderige hoogte in moerasachtig gebied en 'es' komt van de boom esp 'ratelpopulier (Populus tremula)'.
 (Bronnen: v.d. Elsen 1981 Blz.8 en 37v.d. Elsen 1988 Blz.8Etymologiebank.nl  en  Plaatsengids.nl).

Een legende verhaalt dat een Spaanse majoor tijdens zijn verblijf in Gemert 'eene sonde begaen hadde. Voor straf werd hij alsoe cranc, dat hy wende, dat hy soude sterven'.
De majoor beloofde dat wanneer hij zou genezen, hij een kapelletje voor Maria Magdalena in het open veld zou bouwen. Deze legende speelt zich af nog voor de Tachtigjarige Oorlog, die in Nederland zo rond 1568 begon. Het lemen kapelletje is dus nog ergens voor 1568 gebouwd.
Het kapelletje wordt bovendien genoemd in een archiefstuk uit 1562: 'eenen campe geheyten het capelleken van Marien Magalena met een eckerken daer bynnen gelegen'.
In 1648 spreekt men over de verering van een Maria Magdalena beeld in een lemen hut bij Gemert. Uit een verkoopakte uit 1695 valt op te maken dat het kapelletje particulier bezit was en in 1695 verkocht werd aan de kerk van Gemert. Rentmeester Cillis van Sepperen van de Duitse Orde wou het lemen kapelletje voor de kerk van Gemert kopen zodat hij deze kon vervangen voor een stenen kapel. Deze stenen kapel is de kapel die we vandaag de dag nog steeds kunnen bezoeken en is een Rijks­mo­nu­ment. Hoewel er kerken aan Maria Magdalena gewijd zijn, zoals o.a. de Maria Magdalenakerk in AmsterdamGeffen (Noord Brabant)Goes (Zeeland)Rijen (Noord Brabant) en in Wormer (Noord Holland), is dit de enige bedevaartsplaats in Nederland die aan Maria Magdalena gewijd is.
In de 19de eeuw verschoof de aandacht echter steeds meer naar het eikenhouten liggende Christusbeeld in de kapel.  (Bronnen: v.d. Elsen 1981 Blz.12-15v.d. Elsen 1988 Blz.10-14, 30Margry Blz.124-125Schuyf 1995 Blz.83-85Schuyf 2019 Blz.208-210Esdonkskapelleke.nlMeertens Inst.Pansophia.nlTijkools.nl  en Wikipedia)

Spijkerkapel
In het middeleeuwse Gemert stond een Heilige Eik waarin men spijkers sloeg, de oudste vermelding van dit gebruik dateerd van 1513. Het roest op de spijkers stond voor de zweren waartegen de spijkers zouden helpen. Metaal had al in de oudheid een magische kracht ter genezing.
Dit oude heidense gebruik is overgegaan naar de Spijkerkapel, in het begin van de negentiende eeuw sloeg men hier nog spijkers in de houten deur van de kapel. De oudste vermelding van dit gebruik om spijkers in de deur van de kapel te slaan dateert van 1870, doch kent waarschijnlijk een veel oudere traditie. De Bedevaart naar de Spijkerkapel hield men gedurende acht achtereenvolgende dagen na het feest van Maria Magdalena op 22 juli. Men liep dan zwijgend naar de kapel en offerde de spijkers zwijgend, waarna men weer zwijgend terugliep.
Tegenwoordig slaat men de spijkers niet meer in de deur van de kapel, maar kan men deze in de kapel bij het liggende eikenhouten Christusbeeld offeren. Wanneer de kapel gesloten is kan men de spijkers offeren door een rond gat in het raam bij het eikenhouten Christusbeeld, dat speciaal hiervoor aangebracht is. Men offert de spijkers hier tegen zweren, puisten, eczeem en syfilis.
 (Bronnen: v.d. Elsen 1981 Blz.27-31v.d. Elsen 1988 Blz.34-37, 41-42Margry Blz.127Schuyf 1995 Blz.83-85Schuyf 2019 Blz.208-210Esdonkskapelleke.nlMeertens Inst.Pansophia.nlTijkools.nl  en Wikipedia)

Krachtplaats
Evenals de kapellen van Handel, Oss en Meijel, ligt ook de Spijkerkapel op een breuklijn in de aarde; de Peel­rand­breuk. Breuklijnen geven diep in de aarde spanning en genereren een sterkere energie.
Zondag 4 Juli 2021 heb ik het Spijkerkapelletje in Gemert bezocht. Het kapelletje ligt ver buiten de bebouwde kom langs de weg, mogelijk op een oude heidense heilige plaats. Na even de omgeving verkent te hebben en foto's gemaakt te hebben, was het tijd voor de wichelroede. Deze wees al vanaf enige afstand in de richting van het kapelletje. Het krachtcentrum bevondt zich bij het achterste deel van het kapelletje. Helaas was het afgesloten zodat ik niet binnen de sfeer kon proeven.
Bij de kapel staat een bankje waarop je rustig even kan zitten voor een meditatie om het krachtcentrum op je in te laten werken.   (Bronnen: v.d. Elsen 1981 Blz.29v.d. Elsen 1988 Blz.34-35Schuyf 1995 Blz.83-85Schuyf 2019 Blz.208-210  en  JanTimmersCultuurhistorie.nl)

Martin Roek