Bronnen en Krachtplaatsen in NL & Be

De Wodanseiken en grafheuvels van Wolfheze, Gelderland  De Wodanseiken en grafheuvels van Wolfheze

519 Geschreven in Maart 2021  

Je vindt de Wodanseiken, De Duizendjarige Den en enkele grafheuvels bij de Wolfhezerweg tegenover Hotel Wolfheze bij het plaatsje Wolfheze  (Zie OpenStreetMap.org).

De oudste vermelding van Wolfheze dateerd uit 1333. De naam is samengesteld uit de delen 'Wolf' en 'heze', wat 'struikgewas, kruipelhout', of 'heg, omheining van kruipelhout' betekend.
 (Bronnen: Jansen Blz.11 en 14Sweijen Blz.5 en 11Etymologiebank.nl  en  Plaatsengids.nl).
De naam Wolfheze zou dus Wolvenbos kunnen betekenen, maar zou ook kunnen duiden op de winning van ruwijzer van moerasijzererts, wat ook wolf genoemd wordt en veel te vinden was op de Zuid-Veluwezoom.  (Bronnen: Sweijen Blz.5  en Wikipedia).
Aangezien de naam 'Wolf' bij Christenen niet geliefd was, is het goed mogelijk dat de naam 'Wolfheze' een voor-Christelijke oorsprong heeft. Een andere betekenis voor 'heeze' zou verband kunnen hebben met de God Hees, Hesus of Esus. Doch deze interpretatie kwam ik alleen in het boek van Jansen tegen, die het als één van de mogelijkheden noemt  (Bron: Jansen Blz.11-12).
'Wolf' kan ook een persoonsnaam zijn en betekend dan in combinatie met 'heze' het met struiken omheinde land van iemand met de naam Wolf.
 (Bronnen: Jansen Blz.11-15Etymologiebank.nl  en  Plaatsengids.nl).

Het verdwenen Oud-Wolfheze
Ten zuiden van het huidige Wolfheze heeft het verdwenen Oud-Wolfheze gelegen. We vinden hier de fundamenten van een tufstenen kerkje gebouwd in de elfde eeuw. Mogelijk is dit stenen kerkje vooraf gegaan door een houten kerkje. Het plaatsje was in de periode tot en met 1553 een gehucht bestaande uit enkele boerderijen en het kerkje. Vanaf de zestiende eeuw begon Oud-Wolfheze te vervallen, mogelijk omdat het grondwaterpijl zakte waardoor de grond minder vruchtbaar werdt. In 1585 werdt het plaatsje verwoest door plunderende Spaanse soldaten. Hierbij werdt het kerkje verwoest, er bleven nog wel mensen wonen tot in de zeventiende eeuw. De stenen waar de kerk mee was gebouwd werden in 1624 verkocht als bouwmateriaal.
 (Bronnen: Jager & Smit Blz.154-155Jansen Blz.72 en 76Sweijen Blz.11-12 en 32-33HeemkundeRenkum.nlMijnGelderland.nlNatuur­monu­men­ten.nlRijksmonumenten.nlSpannendeGeschiedenis.nl  en Wikipedia).

Grafheuvels
Het verdwenen kerkje stond in de onmiddelijke nabijheid van enkele grafheuvels, binnen een straal van twee kilometer zijn zo'n 14 grafheuvels, alwaar het kerkje, gebouwd op een natuurlijke terp, torenhoog bovenuit stak. Bij de grafheuvels eerde de heidense bevolking haar voorouders, in de elfde eeuw was het nog gebruikelijk om een kerk op een heidense heilige plaats te bouwen om deze zodoende te kerstenen.
De grafheuvels dateren uit de jonge steentijd en het begin van de bronstijd (±2850-1100 voor nul). De zogenaamde Koningsheuvel is zo genoemd vanwege de rijke vondsten in de grafheuvel; o.a. een polsbeschermer, een nietendolkje en een klokbeker. De vondsten deden denken aan een stamhoofd en het betrof de grootste grafheuvel van de omgeving.
 (Bronnen: Jager & Smit Blz.150-153Jansen Blz.65-66Sweijen Blz.9, 31, 37-38Heelsumsbeekdal.nl - grafheuvelsHeelsumsbeekdal.nl - KoningsheuvelHeemkundeRenkum.nlNatuur­monu­men­ten.nl,  Rijksmonumenten: Heelsum 3 grafheuvelsHeelsum 1 grafheuvelHeveadorp 1 grafheuvelOosterbeek 7 grafheuvelsWolfheze 3 grafheuvelsWolfheze 2 grafheuvelsWolfheze 1 grafheuvelWolfheze 3 grafheuvels  en Wikipedia)

De Duizendjarige Den en de Wodanseiken
De schilder Johannes Warnardus Bilders heeft deze Grove Den haar naam "De Duizendjarige Den" gegeven in een schilderij. De Duizendjarige Den is helaas in 2006 bezweken, de Den bleek echter geen duizend jaar oud te zijn maar zo'n 400 jaar. Deze Den was de dikste en oudste Grove Den van Nederland en de naam Duizendjarige Den is altijd gebleven. De Grove Den is te vinden achter Hotel Wolfheze, waar deze nu op de grond ligt.  (Zie Openstreetmap.org).
De Wodanseiken zijn een groep van vijf Oude Eiken die tussen de 400 en 500 jaar oud zijn.
Ze staan langs de Wolfhezer beek die rond 1550 gegraven is om een waterradmolen aan te drijven. De watermolen was een korenmolen en heeft er tot 1584 gestaan, later stond hier even verderop vanaf 1693 een papiermolen tot ongeveer 1718  (Bron: Sprengenbeken.nl en Metzemaekers.com).



De Wodanseiken kregen hun naam rond 1850 van de landschapschilders Johannes Warnardus Bilders en Gerard Bilders en werden ook door andere schilders zoals Jacob Jan Cremer geschilderd.
Alleen deze door schilders vereeuwigde Eiken worden Wodanseiken genoemd, hoewel er nog andere net zo oude Eiken in de buurt staan. De naam "Wodanseiken" is dus ontsproten uit de creatieve geest van deze schilders, de bomen hebben geen oude voor-christelijke geschiedenis met Wodan.
Bilders zou hier gekleed als Druïde kunstenaars gedoopt hebben die moesten zweren deze plaats, toegewijd aan Thor en Wodan, met respect en ernst te betreden. Blijkbaar voelde deze natuurschilders zich door Wodan geroepen deze Oude Eiken naar hem te vernoemen en Wodan zodoende eer te bewijzen. Ook het gedicht "Heugenis van Wolfhezen" van E.J. Potgieter uit 1863 getuigt van de natuurspiritualiteit die toen leefde.
 (Bronnen: Jager & Smit Blz.156Sweijen Blz.21 en 49-52Bomeninfo.nl - Duizendjarige DenBomeninfo.nl - WodanseikenBomen StichtingHeelsumseekdal.nl - sprengenHeelsumsbeekdal.nl - WodanseikenNatuur­monu­men­ten.nlTrouw.nlWandeleninWolfheze.nl  en Wikipedia)

Krachtplaatsen
Woensdag 10 Maart 2021 ben ik naar Wolfheze geweest en heb ik gewandeld in natuurgebied rond Oud Wolfheze. Het natuurgebied is niet toegankelijk voor fietsers dus deze had ik aan een hekje vast gezet. De wandeling langs het verdwenen kerkje, de grafheuvels en de Wodanseiken is ongeveer 3 kilometer en is dus heel goed te doen. Aan het einde van de wandeling ben ik ook nog naar de Duizend­jarige Den geweest, aan de overkant van de weg vlak achter het hotel; de gele route voert je vanaf de achterkant van het hotel direct naar de Duizendjarige Den (zie foto onderaan pagina).
Ik kwam tijdens de wandeling eerst langs twee grafheuvels aan de linkerkant van de weg. Ik heb de omgeving rond deze grafheuvels verkent, enkele foto's gemaakt en toen de wichelroede gepakt. De wichelroede wees redelijk in de buurt van de grafheuvels in hun richting en reageerde bij de grafheuvels dat daar het krachtcentrum lag.
Even verderop kwam ik bij de kerkheuvel, aan de linkerkant van de weg staat een informatiebord met een flink stuk kippengaas ernaast waarin de kerk is ingevlochten. De kerkheuvel bevindt zich aan de rechterkant van de weg. Ik heb van achter het vlechtwerk in het gaas een foto van de kerkheuvel genomen door het gaas heen (foto helemaal rechtsbovenaan deze pagina). Al vanaf enige afstand wees de wichelroede in de richting van de kerkheuvel en gaf bovenaan het krachtcentrum aan.
De verdwenen kerk stond dus op een sterk krachtcentrum.
Ik volgde de wandeling verder en kwam toen bij de Koningsheuvel uit, met een berkeboom er bovenop. De Koningsheuvel bleek een sterk krachtcentrum te zijn waarop de wichelroede al vanaf grote afstand reageerde door in de richting van de Koningsheuvel te wijzen. De krachtcentra van de hierboven genoemde grafheuvels en het verdwenen kerkje hebben een fijne sfeer, alleen al een wandeling werkt verkwikkend.
De wandeling vervolgde via een bruggentje over de Heelsumsebeek, die verderop met de Wolf­hezer­beek verbonden is, waardoor deze soms ook water bevat. Vandaag stond de Wolfhezerbeek echter droog. Aan de Wolfhezerbeek staan de zogenaamde Wodanseiken. Een fotograaf was deze uitgebreid aan het fotograveren. Nadat ik zelf ook wat foto's gemaakt had ben ik met de wichelroede langs de bomen gelopen, doch deze gaf geen enkele reactie. De Wodanseiken zijn gewoon geweldig mooie bomen, ze staan niet op een krachtcentrum.
De wandelroute kwam nu alweer snel bij het startpunt, waarop ik nog even achter het hotel bij de Duizendjarige Den ben gaan kijken. Dit moet een schitterende en imponerende boom zijn geweest, maar helaas ook hier geen enkele reactie van de wichelroede. Achter het hotel heb je een schitterend natuurgebied met mooie wandelroutes, een tunneltje voert je onder de weg door naar het deel met de kerkheuvel, grafheuvels en de Wodanseiken. Wanneer je een middagje er op uit wilt is dit natuurgebied zeker aan te bevelen. Voordat je de grafheuvels gaat bezoeken, lees dan svp dit artikeltje eerst.

Martin Roek