Plechelmus

Zijn kerk, liturgie en kapittel te Oldenzaal

Bijdragen over de heilige, zijn kerk en liturgie bij gelegenheid van het 1050-jarig jubileum van de translatie der relieken van Plechelmus naar Oldenzaal

Redactie Guus Goorhuis en Jan Oude Nijhuis

Plechelmus. Zijn kerk, liturgie en kapittel te Oldenzaal geeft voor het eerst een actueel en helder overzicht van de stand van zaken in het historisch onderzoek naar de persoon Plechelmus en zijn basiliek, liturgie en kapittel van Oldenzaal.

In 954 liet bisschop Balderik van Utrecht de oude Silvesterkerk van Oldenzaal, rond 765 door Plechelmus gesticht, herbouwen. Hij verbond hieraan een kapittel en Plechelmus werd de nieuwe patroonheilige van deze kerk. Daarmee maakte Balderik Oldenzaal tot het kerkelijke en bestuurlijke centrum van Twente, tevens oostelijk steunpunt van het bisdom Utrecht. De twaalfde-eeuwse St.Plechelmusbasiliek die beschreven wordt, is één van de belangrijkste bewaard gebleven Romaanse kerken van Nederland. Ook het St.Plechelmuskapittel krijgt ruime aandacht, evenals de plaats van dit kapittel in de middeleeuwse stad. Het daaraan verbonden immuniteitsgebied bepaalde in hoge mate het huidige gezicht van het stadscentrum.

Bovenal komt de persoon tot leven die hierop eeuwenlang zijn stempel drukte: Plechelmus. De afkomst van deze rondtrekkende missionaris en bisschop wordt onderzocht evenals zijn relatie met Oldenzaal en de wijze waarop hij vereerd werd. Zijn leven is zowel in middeleeuwse Latijnse als ook Middelnederlandse vitae beschreven, waarvan een transcriptie en vertaling opgenomen zijn. Voorts komt met de editie van het Officie van Plechelmus een tot dusver volledig onbekend facet van de liturgiegeschiedenis van het St.Plechelmuskapittel aan het licht. De middeleeuwse gezangen voor Plechelmus die jaarlijks op het patroonsfeest werden vertolkt, vindt u, voorzien van hun ontstaansgeschiedenis, voor het eerst in deze jubileumuitgave.