Bronnen en Krachtplaatsen in NL & Be
De Runxputte, Heiloo
167 Geschreven in Februari 2019, bijgewerkt in Augustus 2020
Tijdens de veertiende eeuw zou een schip voor de kust van Heiloo met een storm in de problemen zijn geraakt,
waarop de schipper tot God begon te bidden. Niet God maar een heldere Vrouwenstem antwoorde hem boven
het gebulder van de storm en de golven uit dat: "Als ge mij gaat eren - zal de wind gaan keren".
Dat beloofde de schipper, de wind keerde en hij liet bij Heiloo een tempeltje bouwen
(zie Historiek.net,
Notten Blz.104
en Schuyf Blz.225-226).
Het verhaal hierboven dat uit de veertiende eeuw zou stammen, verbind een mystieuze Vrouwenstem op zee met de Runxputte te Heiloo.
De oudste vermelding van de naam Runxputte vinden we op een kaart van Gerrit de Jong uit 1630, een naam die mogelijk terug gaat
op de een buurtschap genaamd Roomputte uit 1575
(Bron: IJpelaan.nl).
In 1409 zou hier een Maria kapel gestaan hebben die in 1573 tijdens de tachtigjarige oorlog werdt verwoest en in 1637 geheel met de
grond gelijk gemaakt werdt. De locatie bleef echter populair als bedevaartsplaats
(Bronnen: Ganzeboom Blz.63,
Notten Blz.105 en
Meertens Inst.).
In 1713 vinden we voor het eerst een verhaal van twee kasteleins,
dat er een bron zou zijn ontstaan met geneeskrachtig water dat goed zou helpen tegen de runderpest
(Geysen Blz.143,
Notten Blz.105-106 &
IJpelaan.nl).
Rond 1901 werdt de grond van Protestanten gekocht en in 1902 weer aan de Katholieke kerk terug verkocht.
In maart 1905 werdt de Runxputte teruggevonden en in 1909 werdt er een kapel gebouwd op ongeveer dezelfde locatie als de oude kapel
(Bron: Meertens Inst.).
De oorsprong van de naam Runxputte is onbekend. Een leuke vondst was dat het van Runderput zou kunnen komen, aangezien het
water zou helpen bij de runderpest
(Bron: IJpelaan.nl).
Een andere leuke verklaring is dat Runx van de woordstam Run zou kunnen komen, wat "eikenschors" betekend.
"Run" is tevens verwant aan "Renden" (= scheuren, snijden),
"Rende" (= wat gebroken is)
(Zie: Etymologiebank.nl).
Runxputte zou dan kunnen betekenen een "scheur of spleet in de grond waaruit het water omhoog komt"
(Notten Blz.107).
Een oudere naam uit 1575 is echter Roomputte, zodat we mogelijk niet naar Runx of Run moeten kijken maar naar de
etymologie van het woord Room.
Hier komen we op de betekenis van "naar boven drijven"
(Zie Etymologiebank.nl).
Roomputte zou dan kunnen betekenen: "water dat uit de grond naar boven komt drijven"
De naam Runxputte wordt ook wel in verband gebracht met de
Noorman Rorik (820-882) die tussen 841 en 873 over
West-Frisia heerste. Verhalen over een Roriksberg en mogelijk
een Roriksput, werden met Heiloo in verband gebracht met de Runxputte.
Een vrouw ging bij de Roriksput zitten, hoorde hemelse muziek, viel in slaap en toen ze wakker werdt bleek ze blind te zijn.
Jaren later komt er een heilige langs die haar op bedevaart stuurt naar Brugge, waar ze van haar blindheid geneest.
Deze legende en de Noorman Rorik zijn echter niet in verband te brengen met de Runxputte in Heiloo
(Bron: Schuyf Blz.225,
IJpelaan.nl
en Meertens Inst.).
Het enige wat we dus met zekerheid kunnen zeggen is dat er rond 1409 een Mariakapel heeft gestaan op de locatie waar we heden
de Runxputte vinden. De oudste verwijzing die de Runxputte noemt stamt uit 1575
(Bron: IJpelaan.nl
en Notten Blz.106-107).
De legenden rond de Runxputte zijn van veel latere tijd. De Mariakapel kan goed op een oude
heidense cultusplaats gebouwd zijn, zoals dat vaker gebeurde, doch hier bestaan geen archeologische of bewijzen uit oude geschriften voor
(Notten Blz.107).
De Maria cultus op deze locatie kan erop wijzen dat er hier een heidense cultusplaats geweest zou kunnen zijn rond een Godin.
De latere legenden rond deze plaats wijzen op een connectie met de zee en met genezend, heilzaam bronwater.
Recente ervaringen van mensen die ik ken brengen deze locatie in verband met de Godin Nehalennia en
het verhaal waarmee we bovenaan deze pagina begonnen doet mij ook denken aan de Godin Nehalennia.
Daarom is voor mij de Runxputte een krachtplaats verbonden met de Godin Nehalennia.
Verschillende ervaringen
Wigholt Vleer (Blz.363)
had helemaal niets met de Runxputte, hier was volgens hem geen krachtcentrum. Voor
Michiel de Nijs (Blz.39) is de
Runxputte ook niet meer dan gewoon een put, hij ervoer hier niets speciaals. Volgens de auteurs
Chris Zoet, Bastiaan Stok en Ton van der Leeden
Blz.9-10 staat de Runxputte weer wel op een krachtcentrum.
Maja Kooistra (Blz.190-191)
beschrijft de Runxputte als een krachtplaats met een vrouwelijke energie, ooit wellicht gewijd aan een moedergodin.
Toen ik hier met m'n wichelroede ging lopen wees deze vrij snel richting de Runxputte, wat mij betreft is de put wel degelijk een krachtcentrum.
De put bevind zich bij de hoek van de Runxputteweg en de Kapellaan in Heiloo.
Er is een zij ingang net om de hoek van de Kapellaan aan de Runxputteweg.
De hoofdingang van het complex vindt je aan de Kapellaan 146, 1851 PE Heiloo.
De openingstijden vindt je op de website van OLVternood.nl
Kaartje met de lokatie van de Runxputte: www.OpenStreetMap.org - Runxputte.
Dit artikeltje verscheen eerder in Februari 2019 op de website www.Godin-Nehalennia.nl
Pansophia.nl - OLV Kapel Heiloo (Okt.2015)